O CZŁOWIEKU, KTÓRY STRACIŁ CIEŃ Joyce Carol Oates

[PRZEDPREMIEROWO]

"Skąd mamy wiedzieć, kim byliśmy, skoro nie wiemy, kim jesteśmy? Skąd mamy wiedzieć, kim jesteśmy, skoro nie wiemy, kim byliśmy?"

Jak wiele znaczą w życiu wspomnienia, jak kształtują postrzeganie świata, wpływają na relacje międzyludzkie, warunkują poczucie szczęścia i spełnienia, ale też ostrzegają przed powielaniem błędów, beztroskim obdarzaniem nieznajomych zaufaniem, swobodnym wyrażaniem siebie z pominięciem norm społecznych. Co się stanie jeśli za sprawą przypadku wpadniemy w pułapkę teraźniejszości, nierozerwalnego pierścienia czasowego ograniczającego się zaledwie do siedemdziesięciu sekund, bez jakiejkolwiek możliwości zajrzenia w przeszłość czy stwarzania podwalin pod kierunkowanie przyszłości? Czy powielając nieustannie tą samą jednostkę czasu wciąż jesteśmy kimś za kogo się uważamy, a może skrajnie zmienia się osobowość, a nasz wizerunek i tożsamość kształtują już tylko inni?

"Jest coś niesamowitego w tym przeświadczeniu, że doświadczaliśmy już czegoś, mimo że nie jesteśmy w stanie przypomnieć sobie, kiedy to było ani gdzie. I jest coś niesamowitego w tym przeświadczeniu, że czegoś nigdy nie doświadczaliśmy, mimo że w istocie tak było."

Elihu Hooper to pacjent cierpiący na amnezję, z bardzo ograniczoną pamięcią krótkotrwałą, nieodwracalnym uszkodzeniem części mózgu w efekcie powikłań po zarażeniu się zjadliwym wirusem i katastrofalnym rozwojem infekcji. To trzydziestoośmioletni charyzmatyczny mężczyzna, były partner w odnoszącej sukcesy rodzinnej firmie inwestycyjnej, o artystycznych uzdolnieniach, ciepłym, łagodnym i przyjaznym usposobieniu. Chętnie poddaje się różnorodnym doświadczeniom przeprowadzanym przez uniwersytecki zespół neuropsychologów. Jednym z nich jest młodziutka Margot Sharpe. Parę poznajemy w połowie lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku i od tego momentu, przez trzydzieści lat, śledzimy ich złożone relacje. Dociekliwość naukowa, pragnienie poznania możliwości ludzkiego mózgu, tajemnic i ograniczeń pamięci, mieszają się z empatią, współczuciem, sympatią, moralnymi i etycznymi rozterkami.

"Unicestwienie nie jest niczym strasznym. Straszna jest ta droga."

Autorka nie oszczędza czytelnika, w emocjonalny sposób przeprowadza go przez opisy i dialogi, dotyka najgłębszych warstw ludzkiej natury, ciemnych odsłon niepamięci, objętej zakazem miłości i potęgi wierności. Wyzwanie czytelnicze, ale ciekawe, wciągające i satysfakcjonujące. Już cytat otwierający powieść, podaje zapowiedź tego, jaką ścieżką podążać będziemy wraz z głównymi bohaterami. Z jednej strony mężczyzna uwięziony przez okrutną i bezlitosną amnezję, a z drugiej kobieta schwytana przez własne ambicje, fantazje, nadzieje i pragnienia, dla której praca staje się narkotykiem i zbawieniem. I jeszcze sporadycznie pojawiający się zamglony niepokojący obraz ciała dziewczynki unoszącego się pod wodą. Wielopłaszczyznowa przygoda czytelnicza, ze złożonymi wątkami psychologicznymi, oddanymi z wyjątkową precyzją i szczegółowością, przekonała mnie do siebie. Inne książki autorki, o których piszę na blogu: "Kartagina" i "Ofiara".

4.5/6 - warto przeczytać
literatura współczesna, 368 stron, premiera 03.04.2018, tłumaczenie Katarzyna Karłowska
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Rebis.