KARTAGINA Joyce Carol Oates

"...dlaczego tak jest, że można coś odczuwać bardzo silnie i wierzyć w coś bardzo silnie, bez cienia wątpliwości, a jednak to, co czujesz, i to, w co wierzysz, nie jest prawdą."

Piękna, wzruszająca, przenikliwa, trzymająca w dużym napięciu, przywołująca mnóstwo źródeł do przemyśleń i refleksji powieść. Czytanie jej sprawia ogromną satysfakcję, z zapałem delektujemy się poruszanymi aspektami społecznymi, którym autorka we właściwym sobie błyskotliwym stylu poświęca mnóstwo uwagi, nie tylko proponując silny dotyk istoty problemu, ale również tworząc wokół niego fantastyczną wielobarwną otoczkę. Wspaniałe spinanie klamrą kilku równoległych wątków, każdy z osobna tworzy porywającą opowieść, ale wspólnie mocniej potęgują przyjemność i zadowolenie z ich przeżywania. Jeszcze długo po zakończeniu przygody czytelniczej pobrzmiewa jej wydźwięk, nakłania do dostrzegania analogii w otaczającym świecie, wyłapywania tożsamych elementów, szukania odpowiedzi na rodzące się w trakcie lektury pytania o cechy natury człowieka.

To, co czyni ludźmi silnymi, ułatwia odnoszenie życiowych sukcesów, definiuje zwycięskie nuty, zapewnia sukcesywny rozwój i samorealizację, może stać się również w ironiczny i przewrotny sposób wyzwalaczem przegranej, porażki, klęski, zgorzknienia i rozgoryczenia. Poczucie własnej wartości, jeśli podważane i kwestionowane w oczach innych lub nas samych, mocno osadza się w człowieku, niczym choroba przenika jego osobowość, nadaje złowrogie brzmienie i kroplami powoli napełnia myśli i czyny trucizną zawiedzenia i rozczarowania. Wszystkie bodźce reakcji zewnętrznego środowiska, interpersonalne relacje, odbierane są wówczas wyjątkowo wrażliwie, bezpośrednio, jako przygana, krytyka, bezpośredni atak, a okazywane życzliwe gesty okazują się niewystarczające lub zniekształcone przez soczewkę wewnętrznych wątpliwości i rozterek.

Dojmująca samotność, pomimo obecności kochających osób, chęć oderwania się od pozornie bezpiecznego azylu w celu poszukiwania potwierdzenia własnej wyjątkowości, odseparowanie się od nadawanych etykiet i narzuconych oczekiwań. Indywidualizm, odrębność, zagubienie w tłumie, z jednej strony ucieczka przed wpasowaniem się w zunifikowane wytyczne i standardy społeczne, a z drugiej strony usilne pragnienie zgodnego przystosowania się do wzorców zrozumienia i akceptacji. Negacja części samego siebie, włączenie mechanizmu autodestrukcji, sabotowanie własnych osiągnięć, karanie się za złudne przewinienia. I jeszcze nakładający się na to klimat amerykańskiego miasteczka, w którym każdy zna każdego, wszystko o nim wie, zaś opinia publiczna z równą intensywnością gotowa jest nieść pomoc, jak i wykluczyć ze swojego grona.

Cressida Mayfield, młodsza córka byłego burmistrza Kartaginy, ginie w niewyjaśnionych okolicznościach na terenie rezerwatu leśnego Nautauga, w okolicach jeziora Ontario. Niestety, poszukiwania dziewiętnastoletniej dziewczyny nie przynoszą rezultatu, choć zaangażowało się w nie mnóstwo służb i osób. Zniknięcie Cressidy porusza lokalną społeczność, kładzie się cieniem na mieszkańcach, w dramatyczny sposób dotyka jej najbliższych. Przyglądamy się cierpieniu rodziców dziewczyny, kształtowaniu ich wzajemnych relacji, znaczącym zmianom dokonującym się w małżeństwie, jak również w każdym z nich z osobna, sposobom radzenia sobie z bolesną stratą i niedającymi spokoju wątpliwościami. To też bolesna ścieżka pokonywana przez Juliet, siostrę zaginionej, próbującej odnaleźć się w zaistniałej sytuacji, w pewien sposób czującej się współodpowiedzialnej za zniknięcie Cressidy.

Podejrzenia policji padają na kaprala Bretta Kincaida, przyjaciela rodziny, byłego narzeczonego Juliet, bohatera wojennego, okaleczonego fizycznie i psychicznie podczas służby dla kraju. Rewelacyjnie sportretowana postać, wyrazista i przekonująca, której historia odwołuje się do mentalnych uwarunkowań funkcjonowania żołnierzy podczas wojskowych operacji, intensywnych wyrzutów sumienia wykraczających daleko poza bezpieczną skalę ludzkiej tolerancji, pragnienie odpokutowania za winy popełnione w imię miłości do ojczyzny, przenoszenie brutalnych obrazów wojny do życia po niej, czy zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla weteranów wojennych. Intensywna, emocjonalna i inteligentna propozycja czytelnicza, podobnie jak "Ofiara", która również zrobiła na mnie duże wrażenie.

5/6 - koniecznie przeczytaj
literatura współczesna, 552 stron, premiera 23.05.2017, tłumaczenie Katarzyna Karłowska
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Rebis. :)