GAMBIT HETMAŃSKI Robert Foryś 100/2016

[PREMIEROWO]

"Prawdziwa władza kryje się w cieniu. Wybrzmiewa szeptem knowań i pochlebstw, dźwięczy złotem, zabija trucizną i zdradą. Ten, kto osiągnął mistrzostwo w sztuce intrygi, może za pomocą niewidzialnych sznurków sterować losami innych, choćby byli oddaleni o tysiące mil."

Rewelacyjna lektura, przez kilka dni całkowicie pochłaniała moją uwagę, mocno wciągając w swój niezwykle barwnie odmalowany powieściowy świat. Ponad tysiąc stron świetnego zaczytania, fakty historyczne z wielką umiejętnością wplecione w fikcję literacką. Na spotkanie z czytelnikiem czekają chociażby Jan III Sobieski, Maria Kazimiera d’Arquien, Michał Korybut Wiśniowiecki, Eleonora Habsburżanka, Klara Izabella Pacowa, Teofila Ludwika Zasławska, Pierre de Bonzi, Mikołaj Prażmowski. Już pierwszy akapit książki intrygująco otwiera fascynującą podróż po meandrach splotów ludzkich losów, fałszywej przyjaźni, przewrotnej sprawiedliwości i znaczących bitew. Autor z niezwykłą swobodą przenosi nas w siedemnasty wiek (1671-1674), do Rzeczpospolitej, proponując wielkie bogactwo postaci, mnogość wydarzeń, zaskakujące zwroty akcji, a w tle świadomość wielkiego prawdopodobieństwa opisywanych okoliczności i towarzyszących im silnych emocji. Nie można oderwać się od powieści, porywająco przedstawiona fabuła, bardzo dynamiczna akcja, sensacyjne klimaty, podsycające ciekawość tytuły rozdziałów. Dajemy ponieść się narracji i nawet nie odczuwamy jak szybko mijają kolejne godziny z książką w ręku, otrzymujemy uczucie wielkiej satysfakcji czytelniczej. 

"Chęć zemsta to jedna z największych motywacji w życiu człowieka. Jest trwalsza niż miłość i potężniejsza niż zawiść. Pozwala wypełnić pustkę w rozdartej duszy i zalepić krwawiące serce. Nadaje na nowo sens życiu, leczy duszę, ale także ją zatruwa. Wystawia cenę każdemu, kto przyjmie jej skażone ziarno."

Bardzo odpowiada mi taki lekki, naturalny styl pisania, pomysłowość, doskonale wyczuwalna chęć związania czytelnika z opowiadaną historią. Natychmiast odbieramy atmosferę tamtych czasów, odnosimy wrażenie jakbyśmy sami byli elementem tej powieściowej rzeczywistości, jedną z licznych jej postaci, tak mocno różnorodnych, wyrazistych i przekonywujących. Spotykamy pełen wachlarz ludzkich wad i zalet, wydobywane na powierzchnię ludzkie przywary i ułomności wprowadzają nas w nastrój niepokoju i niepewności, a oczywiste przymioty i cnoty w świetle intrygujących wydarzeń tracą na prawdziwości, szczerości i pozytywnym wydźwięku. Granica między złymi i dobrymi charakterami podlega nieustannym przemianom i zyskuje cechy nieprzewidywalności, to gra pozorów na najwyższym poziomie, nawet prorocze sny bohaterów wydają się mieć drugie dno. Jestem pod wrażeniem dbałości o każdy szczegół w opisach polskich uwarunkowań kulturalnych, społecznych, politycznych i religijnych w siedemnastym wieku, postrzeganiem wartości moralnych i etycznych oraz bardzo wiernego odzwierciedlenia życia mieszkańców wsi, miast i dworu królewskiego. Autor zwraca naszą uwagę na detale związane ze sposobem ubioru, panującą modą, wyposażeniem armii, dostępną bronią, przedmiotami codziennego użytku, stopniem rozwoju techniki i medycyny.

"Śmierć jest jedna dla każdego człowieka, dla bogacza i ubogiego, nie wynosi króla nad żebraka, nie czyni wyjątków i zabiera wedle swej woli. Niszczy ludzkie plany, niweczy marzenia, depcze ambicje, a także sieje strach przed tym, co czeka po drugiej stronie."

Ta bardzo starannie wydana publikacja zawiera trzy tomy cyklu "Gambit hetmański" - "Bóg, honor, ojczyzna", "Krew, ogień i łzy", "Złoto i tron". Tytuły poszczególnych części natychmiast sugerują nam ogromny ładunek zawiłych intryg i politycznych machinacji w walce o polski tron. To świat zatrutych pragnień, złamanych przysiąg, zdrad, ciemnych sprawek, ukrytych zamiarów, knowań, okrutnych przesłuchań, szpiegostwa, szantażu, kłamstwa, namiętności, nienawiści i wymuszonych okolicznościami rozejmów. Bohaterowie służą słusznym sprawom umysłem, sztyletem, trucizną i własnym ciałem. Okazuje się, że "silni mężczyźni to tylko pionki na szachownicy historii, graczami są kobiety", to one odgrywają wiodącą rolę w tej powieści. Charakteryzują się silnymi osobowościami, sprytem, przebiegłością, umiejętnością manipulowania faktami i ludźmi, wielkimi ambicjami i gotowością do poświęceń w imię władzy. Niezwykle płynnie poruszamy się po licznych wątkach nieustannej wojny na pochlebstwa, donosy i podstępy, kiedy za uprzejmym gestem kryje się chciwość, fałsz i nadzieja na odniesienie indywidualnych korzyści. Robi na nas wrażenie dyplomacja jako najdoskonalszy rodzaj szpiegostwa, pajęczyna dworskich spisków, poświęcanie kolejnych pionków na szachownicy w zamian za uzyskanie lepszej pozycji do wygranej. Zadziwiające, jak szybko odwracają się role, dzisiejszy przeciwnik polityczny, jutro znacznie wzbogacony o złoto, wartościowe dobra czy wielkie połacie ziemi, staje się zagorzałym sprzymierzeńcem, oczywiście do czasu, aż ktoś nie zaoferuje mu więcej. "Gambit hetmański" to świetna propozycja czytelnicza, polecam miłośnikom naprawdę dobrej literatury, przyjemnie spędziłam z nią czas, stała się inspiracją do odświeżenia historycznej wiedzy. Kolejny raz przekonuję się, jak bardzo historia lubi powtarzać się.

5.5/6 - koniecznie przeczytaj
powieść historyczna

Data premiery: 13.04.2016.
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Otwarte. :)