WIDZIALNA CIEMNOŚĆ

WILLIAM GOLDING

„Ruszył w milczeniu, pełen dziwnego smutku i współczucia… dla siebie, okaleczonego człowieka, którego umysł nareszcie zgłębił istotę rzeczy.”

Reprezentantka książek, do których warto wracać, przy ponownym czytaniu odkrywać coś nowego, zerkać na scenariusz zdarzeń z innej perspektywy, wyłuskiwać dodatkowy materiał do refleksji. Niewygodna lektura, uwierająca aspektami ciemnej i mrocznej natury człowieka, dwoistości tego, co każe podążać za złem, przymusza do działania w strefie mroku, silnie przyciąga ponad społecznymi hamulcami i nienawiścią do samego siebie, a tego, co powstrzymuje przed unicestwieniem czyste sumienie, wyparcie przynależności do czerni, obronę przed zgnilizną i zepsuciem. Ból, przemoc, odrzucenie, pogarda, perfidna manipulacja, mieszanka skrajnych odczuć i różnorodnych interpretacji. Znakomicie nakreślone portrety kluczowych postaci. Każda z innym wglądem w to, co rozgrywa się w jądrze ludzkiej duszy, obrazem jak stara się nie dopuścić do pełnej świadomości destrukcyjnych skłonności, czym gardzi i czego nienawidzi, a od czego z różnych względów nie może się uwolnić. 

Zwłaszcza część z Mattim w roli głównej szczególnie przemówiła. Towarzyszyło mi dziwne uczucie dyskomfortu poznawania, niewygody tłumaczenia, bolesnej ostrości przesłań, lecz bez wyrazistości w kształtach. Pozostałe części, Sophy i Toni, ale również wątki powiązane z Pedigree, również nie należały do oczywistych i jednoznacznych. William Golding rzucał wąskie światło na to, co w ludziach najgorsze, podsuwał wycinkowe obrazy, a fragmentaryczność robiła wrażenie, zmuszała do refleksji, zajrzenia w głąb siebie samego. Mieszanka niedokończonych i nadszarpniętych myśli, pozornie chaotycznych rozgałęzień, wymuszała skupienie i chwytanie wskazówek do odkrycia esencji przypadków, chociaż części prawdy o bohaterach. Powieść spowijała ponura i ciężka atmosfera. Wiele pęknięć, rys i rozdarć zadawanych przez postaci samym sobie i przy udziale innych. Usilne poszukiwanie odpowiedzi na fundamentalne pytania, kim, czym i po co jestem. Swoista gra samego z sobą, wykorzystywanie atutów do osobliwego nagradzania siebie, czerpania przyjemności z tego, co moralnie zakazane. Na ile człowiek pozwala sobie na podążanie za ciemnością, jak bardzo stara się uczynić ją niewidzialną we własnych oczach? Dokąd prowadzą narodziny z agonii życiowej tragedii, odrzucenia przez bliskich, zaprzeczenia głęboko skrywanych potrzeb? Książkę warto uwzględnić w planach czytelniczych, intelektualna podróż po mrokach ludzkiej natury. daje do myślenia.

4/6 – warto przeczytać
literatura współczesna, 446 stron, premiera 23.05.2023 (1979)
tłumaczenie Małgorzata Golewska-Stafiej, Leszek Stafiej
Tekst powstał w ramach współpracy z DużeKa.pl