GENIUSZ PTAKÓW Jennifer Ackerman

"Dobrze jest polerować swój mózg, pocierając go o mózgi innych." Michel de Montaigne

Po rewelacyjnym "Mikrobiomie" i fascynujących "Pierwszych znakach", z zainteresowaniem sięgnęłam po kolejną publikację z serii #nauka, w której odpowiada mi sposób przypominania dotychczasowej i zdobywania nowej wiedzy, o otaczającym świecie w skali mikro i makro, w ujęciu historycznym i współczesnym, z większą lub mniejszą oczywistością, na poważnie i z humorem. Wciągają podsumowania naukowe, wnioski z obserwacji, ciekawostki, anegdoty i porównania. Uzmysławiamy sobie, jak wiele zagadnień z różnych dyscyplin nauki pozostało jeszcze do poznania. Wspaniałe, że przez całe życie można uczyć się i odkrywać, utrwalać szacunek wobec otaczającej przyrody i zamieszkujących ją istot. Odnośnie ptaków, dopóki w naszej rodzinie nie zadomowiła się piękna i rozśpiewana nimfa, nie przypuszczałam nawet, jak mądre, błyskotliwe i sprytne jest to stworzenie.

Autorka przekonuje czytelnika o niezwykłym geniuszu avesów, znaczącym elemencie natury Ziemi i kultury człowieka. Poznajemy ptasie mózgi i formy ich aktywności, zasady działania wyrafinowanych zmysłów, obserwacji, uczenia się, eksperymentowania, orientacji w czasie i przestrzeni, zdolności tworzenia rozbudowanych map mentalnych i doskonałych systemów nawigacji. To także spojrzenie na wyjątkową adaptację do lokalnych warunków środowiska, zapamiętywanie imponującej ilości szczegółów, intuicyjne podejście do rozwiązywania problemów. Ptaki jako istoty społeczne, współpracujące, bawiące się, co ciekawe, z zaobserwowanymi świadectwami transmisji kulturowej. Spoglądamy na budowanie gniazd, ich artystyczne ozdabianie, posługiwanie się narzędziami. Wyrażamy podziw dla różnorodnego śpiewu, naśladownictwa głosowego, dialektów regionalnych, a także dla talentów tanecznych.

Przekonujemy się, że choć ptasie mózgi są wielkości orzecha, to jednak potrafią więcej niż wskazują na to ich rozmiary, wykonują precyzyjne operacje myślowe, zadziwia sprawność koncentracji. I tak jak my jako ludzie, potrafimy być ciekawymi świata, tak i ptaki posiadają tę cechę. Informacje podawane są na przykładzie gatunków zamieszkujących różne części globu, mile widziana byłaby większa ich różnorodność. Publikację czyta się z zainteresowaniem, nie zawsze jest przejrzyście, wiadomości często powielają się, w podobnych odsłonach i pokrewnych wnioskach, wkrada się niepotrzebne zawirowanie, przeskakujemy z jednego tematu do drugiego, aby za chwilę wrócić do pierwszego. Jednak wdrażamy się w styl narracji i koncentrujemy na zdobywaniu wiedzy, która ogólnie rozpatrując, podawana jest w przystępny i przyjacielski sposób.

4/6 - warto przeczytać
literatura popularnonaukowa (ornitologia), 368 stron, premiera 25.10.2017
tłumaczenie Barbara Gutowska-Nowak
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Uniwersytetu Jagiellońskiego.