PIERWSZE DAMY ANTYCZNEGO RZYMU Annelise Freisenbruch

KOBIETY, KTÓRE STAŁY ZA PLECAMI CESARZY

"Próby odsłonięcia prawdziwej twarzy antycznej Rzymianki, skrytej za przedstawiającymi ją w starożytności rozmaitymi maskami i karykaturami, dają poczucie walki z fałszywym obrazem jej wielorakiej osobowości i stanowią klucz do zrozumienia przez nas miejsca kobiet w rzymskim społeczeństwie."

Nie trzeba znać historii starożytnego Rzymu, aby chwycić po książkę. Annelise Freisenbruch przejrzyście i fascynująco przedstawia fakty. Nie tylko nie gubimy się w podawanej historycznej wiedzy, ale też łatwo zapamiętujemy mnóstwo interesujących informacji. Klarowny, wyjaśniający i wciągający styl pisania, bez zbędnych szczegółów, lecz z uwzględnieniem istotnych detali. Publikacja zabiera w ciekawą podróż do antycznej przeszłości, świadectw dawnej cywilizacji i idei, które w części dotrwały i do naszych czasów. Wspaniale podąża się tropem znaczących kobiet cesarskiego dworu, sylwetek postaci trwale odciskających się w świadomości publicznej. Śledzimy zachowane przez stulecia w różnych źródłach wzory kobiecości pierwszych dam, obserwujemy zmiany w rzymskim krajobrazie społecznym, przyglądamy się roli pań na wielkiej scenie.

Dzięki rzetelnym i sugestywnym opisom doskonale wyobrażamy sobie intrygujący antyczny świat polityki, w którym kobiety musiały sprostać wyzwaniu dominacji mężczyzn, ograniczonym prawom, odgórnym wzorcom, ogólnym uprzedzeniom i głęboko zakorzenionym modelom poprawności. Nadrzędnym zadaniem władczyń było wzmacnianie pozytywnego wizerunku ojców, mężów i braci, potęgowanie ich politycznej wiarygodności, współtworzenie towarzyszącego im mitu powagi, mądrości i zwycięstwa. Życie w cieniu mężczyzny, niewtrącanie się w politykę i wojnę, a także nieaspirowanie do pozyskania szerszego wykształcenia niż wystarczającego do prowadzenia dworu. Czy ambitne cesarzowe godziły się na takie podporządkowanie władzy mężczyzn? Dlaczego niedocenianie ich wartości okazywało się niejednokrotnie zgubne dla ich przeciwników? W jaki sposób wpływały na ówczesną scenę polityczną? Wywalczały znaczące miejsca w odbiciach biografii męskich członków rodziny? Jakie ich kontrowersyjne decyzje, budzące grozę czyny i dominujące zachowania możemy prześledzić?

Jednak autorka nie ograniczyła się tylko do polityki, w obrazowy sposób przekazała również społeczną rzeczywistość ówczesnego Rzymu, jego barwną kulturę, wielowiekowe tradycje, pielęgnowane zwyczaje, akceptowane wzorce i preferowane modele zachowań. Uzyskujemy zajmujące informacje o prawach małżeńskich, formach wychowywania dzieci, warunkach podróżowania, stylach wypoczywania, dostępnych rozrywkach, również ideałach kobiecej urody, sposobach jej pielęgnowania i podkreślania, obowiązujących trendach w dbaniu o ciało, modne stroje i fryzury. Przyglądamy się portretom cesarskich kobiet na monetach, znaczeniom kultowym, rytuałom pogrzebowym, świadomej gloryfikacji, wymazywaniu z kart przeszłości, zasadom wystawiania oficjalnych pomników i procesom rodzenia się rzeźby kobiecej.

Książka zainspirowała mnie do dalszego poszukiwania wiedzy, sięgania do pozycji z przytoczonej biografii, przeglądania materiałów, opracowań, zdjęć i filmów dostępnych w bibliotece i sferze internetu. Zagłębiałam się w omawiane przez nią zagadnienia, chętnie spoglądając na nie z różnych odsłon i perspektyw. Przyjemnie było wczytywać się w opisy autorki i jednocześnie przypatrywać się scenom przedstawionym na malowidłach i mozaikach ściennych częściowo zachowanych antycznych rezydencji, willi, domów i ogrodów, przedmiotom codziennego użytku, oraz monumentalnym śladom panowania poszczególnych dynastii. Podoba mi się oprawa graficzna książki, ładna okładka, klimatyczne tytułowe strony rozdziałów, elegancki kredowy papier, to czynniki również mające znaczenie, gdyż do publikacji jeszcze wiele razy zajrzę.

5/6 - koniecznie przeczytaj
historia, 616 stron, premiera 23.03.2017 (2010), tłumaczenie Grażyna Waluga
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Bellona. :)