wtorek, 28 lutego 2017

RELIGIE RZYMU. HISTORIA, Mary Beard, John North, Simon Price

"Rzymscy autorzy uważali, że ich religia była oparta na tradycji wcześniejszej niż założenie samego Miasta. Na długo przed pojawieniem się Romulusa na miejscu przyszłego Rzymu działał wygnaniec z greckiej Arkadii, król Euander, który sprowadził do Italii różne greckie zwyczaje religijne..."

Publikacja zaciekawiła mnie, spodziewałam się standardowego ujęcia historii religii Rzymu, a otrzymałam wyjątkowo wciągającą podróż ponadtysiącletnimi horyzontami czasowymi, uwzględniającą nie tylko wielowymiarowość i złożoność, ale również zróżnicowany lokalny charakter. Położono nacisk na analizę znaczenia systemu religijnego, jego nieustannych zmian i korelacji z przekształceniami społecznymi.

Pasjonująco śledzi się wielkie przemiany religii Rzymu, od tradycyjnego poganizmu, prymitywnej osady, stopniowo przekształcającej się w światowe imperium i stolicę chrześcijaństwa. Autorzy bazując na bogatej bibliografii, dokonali ciekawej rekonstrukcji stanu religii rzymskiej z początku przyjętych ram czasowych, przeprowadzili zajmującą interpretację dostępnych źródeł wobec znanego w niewielkim stopniu kontekstu i środowiska. Przebija się wielokulturowy charakter, powolne przeobrażenia strukturalnych cech, szeroki wachlarz rodzajów bogów, ranga znaczeń organizacji kapłańskich, aspekt wspólnego działania ludzi i bogów.

Obserwujemy znaczne rozproszenie władzy w sprawach religijnych w ramach republikańskiego porządku religijnego, wprowadzanie licznych innowacji, rozwijanie pradawnych kultów, porzucanie praktyki przodków, powstawanie nowych świątyń, ceremonii i rytuałów. Igrzyska, festiwale i procesje religijne. Interesujące, jak kontrola nad światem śródziemnomorskim, zaowocowała przeistoczeniem się Rzymu w wielokulturową kosmopolis, import kultów, składanie ofiar z ludzi, wyraźne zerwanie z tradycją, eksport własnych form religijnych do kolonii obywateli rzymskich.

Przyglądamy się, jak rewolucja późnej Republiki przyjmuje intelektualny i polityczny charakter, staje się rewolucją myśli i miecza, zaś religia jej istotną częścią. Dostrzegamy nieciągłość religii, zajmowanie istotnego miejsca w sprawach publicznych, wzbudzanie zainteresowania wśród klasy rządzącej umożliwiającego polityczną władzę i kontrolę. Pojawia się sfera wyspecjalizowanych aktywności, nowe formy dyskursu i wiedzy. Definiują się granice między rodzajami religijnego doświadczenia, dozwolonym a niedozwolonym, czystą religią a magią, astrologią i wróżbiarstwem.

Zauważamy, jak we wczesnym Cesarstwie religia Rzymu stanowi najważniejszy zbiór praktyk kształtowania rzymskiej tożsamości. Rozwój kultu cesarskiego i rytuałów. Mity rzymskie jako instrument kształtowania polityki i religii. Dalsze przekształcenie systemu religijnego, podniesienie prestiżu godności kapłańskich, dbałość o świątynie. Zaś w cesarskim Rzymie zróżnicowanie populacji, przenoszenie kultów z prowincji, powstawanie państwowych i nieoficjalnych ich odmian. Wyrazem dominacji cesarzy stają się oficjalne budowle sakralne. Następuje rosnąca popularność i umocnienie chrześcijaństwa, powstają monumentalne bazyliki.

Książka fascynująco oprowadza po historii religii Rzymu, zaprasza do dyskusji, zachęca do spojrzenia z szerszej perspektywy, czasem prowokuje i odsyła do innych opracowań. Porcja wiedzy, w unikalnej odsłonie, przekazana dostępnym językiem. Przyjemna wędrówka antycznym szlakiem. Wiele dni interesującego i wciągającego zaczytania. Publikacja wzbogacona mapami, ilustracjami, zdjęciami, indeksem haseł ułatwiającym wyszukiwanie, oraz imponującą bibliografią.

4.5/6 - warto przeczytać
historia, 570 stron, premiera 08.02.2017 (1998), tłumaczenie zbiorowe
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Napoleon V. :)

60 komentarzy:

  1. Poprzez traumatyczne wspomnienia z lekcji historii niestety mam uraz do tego typu literatury.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. U mnie tak w podstawówce było, ale w liceum było już bardzo interesująco. :)

      Usuń
    2. dużo zależy od tego, czy to w ogóle Cię interesuje, ja nie mam negatywnych wspomnień z lekcji historii, po prostu lubię starożytny Rzym ;-)

      Usuń
  2. W czasach szkolnych najchętniej słuchałam opowieści o starożytnym Rzymie i Grecji. Zawsze podziwiałam pomysłowość i innowacyjność tamtejszych ludzi. Książka zapowiada się bardzo ciekawie, również jako podróż sentymentalna do młodszych lat szkolnych :) Pozdrawiam!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. I jeszcze Egipt u mnie wybijał się na pierwszy plan, a także kultura Majów. :)

      Usuń
  3. Przypomniało mi się jak w liceum trzeba było napisać wypracowanie o historii powstania Rzymu i wszyscy ściągnęli wypracowanie z Internetu i cała klasa dostała 1 :))) A tak całkiem poważnie, to książka wydaje się być ciekawą lekturą i porządną dawką wiedzy :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przyznaję, że wiele się z niej dowiedziałam, spełniła moje oczekiwania, a nawet zaskoczyła bardzo ciekawą perspektywą spojrzenia na poruszany w niej temat. :)

      Usuń
  4. Ta pozycja mnie zainteresowała. Przywołała na myśl inną książkę z rejonu włoskiego- biografię Michała Anioła pt. "Udręka i ekstaza" Irvinga Stone'a. Też warto przeczytać :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, czytałam, potwierdzam, że bardzo wartościowa lektura. :)

      Usuń
  5. Tego typu literatura jest dla mnie idealna. Bardzo interesująca recenzja.:-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Również z miłą chęcią i wielkim zainteresowaniem sięgam po tego typu książki. :)

      Usuń
  6. Uwielbiam czasy starożytne. Od małego pociągała mnie historia, z chęcią sięgnę do proponowanej lektury. Kto wie - może zaciekawię też tymi czasami syna?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Czasami podrzucam swoim dzieciom fragmenty takich czytelniczych przygód, na razie spokojnie dawkuję im wiedzę, wzbudzam ciekawość, ale jeszcze trochę będę musiała poczekać zanim same po tego typu książki sięgną. :) Sympatycznego zaczytania. :)

      Usuń
  7. Cóż...chyba nie zainteresowałaby mnie ta książka... :)

    OdpowiedzUsuń
  8. Ciekawy temat, w dodatku wspominasz o wiedzy przekazanej w przystępny sposób. To mogłoby być coś dla mnie, bym mogła poszerzyć horyzonty swojej wiedzy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie z takim przesłaniem sięgałam po książkę i nie zawiodłam się. :)

      Usuń
  9. Takie kwestie zawsze mnie ciekawiły :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pojawiła się świetna okazja, aby bliżej się im przyjrzeć. :)

      Usuń
  10. Tym razem spasuję, nie wiem czy to lektura dla mnie :)

    OdpowiedzUsuń
  11. To prowokowanie mnie najbardziej intryguje. Może się skuszę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Moim zdaniem warto, w końcu wiedza zawsze mile widziana. :)

      Usuń
  12. Niby nie mój styl, ale jakoś tak poczytałabym o religiach Rzymu ;)

    OdpowiedzUsuń
  13. To musi być fascynująca lektura - sięgnę po nią z przyjemnością. Z zaciekawieniem tez przejrzałam ofertę wydawnictwa - nigdy nie sięgałam po ich publikację, a tymczasem okazuje się, że mają w swojej ofercie wiele wspaniałych pozycji.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja już czaję się na kilka tytułów, mam nadzieję, że jeden już w drodze do mnie. Uwielbiam takie właśnie zaczytanie. :)

      Usuń
  14. Systemy religijne starożytnych kultur od zawsze pociągały mnie jako świadectwo człowieczej ciekawości, prób interpretacji zjawisk świata i w gruncie rzeczy przydanie samemu sobie i swoim losom znaczenia, poprzez wpisanie się w scenerię planety. Dlatego też chętnie zanurzam się w zbiory wszelkich mitologii, wertuję z niegasnącą fascynacją publikacje poruszające temat najrozmaiszych wyznań i nigdy nie wyjdę z osłupienia nad bogactwem, ale i trafnością archetypów, z przyjemnością nakreślając paralelę pomiędzy współczesnością.
    Wierzenia starożytnego imperium wydają się być tematem o tyle trudym, że rzeczywiście na przestrzeni eonów Rzymianie i ich systemy religijne przedzierzgały się w kolejne formy, wciąż ocierajac się o multikulturowość, nurt polityki i zmiany mentalności samego człowieka, w zależności od godziny historii łaknącego zupełnie innych pocieszeń i wyjaśnień.

    Dziękuję za wskazanie świeżego spojrzenia na ten fascynujący temat ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jestem przekonana, że książka dostarczy Ci mnóstwa pozytywnych czytelniczych wrażeń, na spokojne zgłębianie wiedzy, przypomnienie wielu faktów, ciekawą interpretację dostępnych źródeł. Publikacja zapewniła mi kilka dni naprawdę interesującego zaczytania. :)

      Usuń
  15. Takie książki przyciągają mnie coraz bardziej. Aż sama się sobie dziwię. Bardzo chętnie bym ją przeczytała.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. I tak trzymaj, świetna lektura, warto po nią sięgnąć. :)

      Usuń
  16. Interesujaca książka. Ja znam religię Rzymu najlepiej z Quo vadis, więc mam sporo do nadrobienia😉.

    OdpowiedzUsuń
  17. Nie moje klimaty, męczyłybyśmy się z książką wzajemnie.

    OdpowiedzUsuń
  18. Mam obecnie fazę na Słowian i Wikingów, dlatego nie jest to dobry moment dla mnie i tej książki.
    Niezwykły synkretyzm religijny był dla mnie zawsze ciekawym tematem i majstersztykiem ówczesnych władców, przywódców Rzymu. Sposób w jaki wchłaniali inne kultury, by nie wzbudzić od razu buntu ze strony ludów - niesamowite. Jednocześnie pozostając sobą.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na dniach zabieram się właśnie za "Moce Wikingów" Władysława Duczko. :)

      Usuń
  19. Nie słyszałam wcześniej o tej pozycji, a przyznaję, że temat jest naprawdę interesujący. Pozdrawiam! :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo się wciągnęłam, mam nadzieję, że drugi tom szybko się ukaże. :)

      Usuń
  20. W szkole mialam faze na Starozytny Rzym, teraz troche o nim zapomnialam, ale moja mama ciagle namietnie czyta wszystko na ten temat, wiec musze jej wspomniec o tej ksiazce!

    OdpowiedzUsuń
  21. Zachęciłaś mnie. :) Bardzo lubię starożytność, czuję, że sięgnę po tę książkę. :)

    OdpowiedzUsuń
  22. Bardzo ciekawa propozycja. Starożytny Rzym zawsze mnie interesował, więc powinnam znaleźć tu coś dla siebie:)

    OdpowiedzUsuń
  23. Nie jestem fanką historii, ale czasy Rzymu zawsze wydawały mi się interesujące, więc z chęcią zerknę do tej książki :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A zatem satysfakcjonującego zaczytania i oczywiście czekam na wrażenia. :)

      Usuń
  24. nie moja tematyka ale recenzja świetna :)

    OdpowiedzUsuń
  25. Lubię tematykę religijną, każda z nich wywarła duże znaczenie dla historii ludzkości.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To prawda, ogromny wpływ na kształtowanie tożsamości. :)

      Usuń
  26. Przyznam, że nie słyszałam o tej książce, ale temat jest dla mnie bardzo interesujący, bo jestem filologiem klasycznym. Z tego co piszesz, to ta książka wydaje się być świetną pozycja dla osób, które chciałyby zagłębić się w temat religii starożytnej i zrozumieć, że mity to nie wszystko :) Na pewno sięgnę po tę pozycję.

    OdpowiedzUsuń
  27. Świetna książka dla pasjonatów starożytności. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Choć nie tylko, ale naprawdę wiele można się z niej dowiedzieć. :)

      Usuń
  28. Kiedyś lubiłam takie książki. Do dziś jednak mam do nich sentyment. Może kiedyś uda mi się do nich wrócić :)

    OdpowiedzUsuń
  29. Jak na razie wciąż dostarczają mi sporej satysfakcji czytelniczej. :)

    OdpowiedzUsuń
  30. bardzo lubię poznawać różne aspekty ludzkiego życia, a że Rzym jest jednym z moich ulubionych "okresów" to chętnie bym sięgnęła po tę książkę :-)

    OdpowiedzUsuń