LOS

ZERUYA SHALEV

„Los nie zdradza, bo nigdy niczego nie przyrzekał.”

Z przyjemnością zagłębiamy się w powieść, a im bardziej wchodzimy w jej wnętrze, tym więcej nam oferuje. Kilka warstw czytelniczych, każda coś szczególnego i znaczącego przekazuje. Stanowią świadectwa różnorodności scenariuszy ludzkich żyć, niezwykłych powiązań losów, splotu decyzji mających dotyczyć postaci, a jednak wpływających na innych. Interesująco zaglądamy w najskrytsze tajemnice głównych bohaterek, ich narracje jakże inne, lecz połączone intensywnością życiowych doświadczeń. 

Reprezentantki dwóch różnych pokoleń, wspólnie chwytają za końce jednej nici, gdzie bolesne wspomnienia łączą się z próbą wyjaśnienia. Wydawałoby się, że interpretacja wydźwięku tego, co było, i tego, co wciąż wybrzmiewa, nie powinna przysporzyć trudności, ale Zeruya Shalev nie pozwala na proste podporządkowania i jednoznaczne opinie. Skłania odbiorcę powieści do czegoś więcej niż zapoznawanie się z historiami, nawet jeśli podszyte mniej lub bardziej intensywnymi emocjami. Pisarka w najdrobniejszych szczegółach oddaje myśli i rozterki kobiet, dotyka sfer, które pragnęły ukryć przed innymi. Rachel milcząca przez pół wieku o sekrecie jej życia. Atara nawet przed samą sobą uciekająca przed dokonaniem rozrachunku życiowych postanowień. 

Łatwo stoczyć się po zboczu góry losu, jeśli stracimy z celu to, co najważniejsze, pozwolimy, aby inni decydowali za nas, bezrefleksyjnie wystawimy się na silne podmuchy wiatru czyjeś zazdrości i niechęci. Jedni z nas za mało odczuwają, inni są zbyt wrażliwi, jedni siłą woli biorą wiele na swoje barki, inni asekuracyjnie unikają jak mogą zbędnych ciężarów. Małżeńskie związki oparte na niedojrzałych schematach, trudne relacje z dziećmi, przyjaźnie wystawione na próbę. Atara, konserwatorka zabytków, będąca w połowie życia, i Rachel, dawna bojowniczka o wolność Izraela, trwająca w jego ostatnim etapie. Dlaczego to właśnie one są dla siebie swoistym wybawieniem, uwolnieniem od wyrzutów sumienia, odpowiedziami na nękające latami pytania? A może wręcz odwrotnie, dopiero w świetle ich znajomości kontury krzywd i porażek wyostrzają się? 

Piękna narracja, sprzyjająca zaangażowaniu w historie kobiet, skłania do delektowania się barwą, połączeniem, znaczeniem i przekazem słów. Zerknięcie na historię Izraela, łamliwą kondycję współczesnego społeczeństwa, instrumenty, jakimi przemawia życie, kwintesencję wewnętrznego moralnego pokoju, formy wypełniania przydzielonych lub wybranych ról życia. Okładka książki zaciekawia, za jej sprawą decydujemy się po nią sięgnąć, a w trakcie lektury utwierdzamy się w niezwykłej jej symbolice. Powieść podoba się tym, którzy lubią przeżywać to, co przytrafia się innym, chwytać skojarzenia z własnym losem, rozkładać na czynniki pierwsze postawy i wybornie nakreślone portrety bohaterów, doceniać koloryt rewelacyjnie nakreślonego barwnego tła.

5/6 – koniecznie przeczytaj
literatura współczesna, 398 stron, premiera 17.05.2023, tłumaczenie Magdalena Sommer
Tekst powstał w ramach współpracy z DużeKa.pl