BIAŁA CHRYZANTEMA Mary Lynn Bracht

[PRZEDPREMIEROWO]

"Utrata najbliższych, zamordowanych, zagłodzonych, porwanych, zdrada i nienawiść ze strony sąsiadów - wszystko to składało się na ich han, pojęcie, które znał i nosił w sobie każdy Koreańczyk."

Napisać o książce, że jest wzruszająca i przejmująca, to za mało, przenika czytelnika na wskroś, wwierca się boleśnie w wyobraźnię, uruchamia najgłębsze pokłady empatii, buntu wobec krzywdy i niesprawiedliwości. Ogromna dawka emocji od pierwszej do ostatniej strony powieści. Dramatyzm ludzkich losów przedstawiony na tle historycznych wydarzeń, przerażających faktów i prawdziwych przeżyć. Wielokrotnie podczas czytania wpadamy w refleksyjny nastrój, pełen wymownej ciszy. Doskonale odbieramy potęgę azjatyckiego ducha przetrwania, pomimo cierpienia i upodlenia. Śledząc ścieżki życia dwóch kluczowych postaci, którym odebrano wolność i niewinność, zastanawiamy się, jak silnym wewnętrznie trzeba być, aby podołać tak niesprzyjającemu przeznaczeniu, oprzeć się przemocy i gwałtom czynionym przez innych, w tym wszystkim, pomimo bolesnych strat, nie zgubić rdzenia człowieczeństwa.

Korea Południowa i jej karty historii, japońska kolonizacja od tysiąc dziewięćset dziesiątego roku, druga wojna światowa, zniewolenie, jarzmo, wykorzystywanie dzieci do pracy w japońskich fabrykach, zmuszanie do asymilacji, nakładanie ogromnych podatków, mobilizacja koreańskich mężczyzn, a później brutalnie stłumione powstanie na wyspie Cedżu, oraz wojna koreańska, przelewanie braterskiej krwi, więzienie i tortury. Ale i coś, co nawet do dziś jedna ze stron chciałaby owiać milczeniem, wojskowe domy publiczne, zmuszanie porywanych Koreanek do świadczenia usług seksualnych, tak aby japońscy żołnierze mogli odreagować stres i napięcie wojenne. Dwieście tysięcy kobiet, którym odebrano wolność, niewinność, marzenia, możliwość stanowienia o sobie, niestety często także życie. Książka będąca świadectwem, hołdem, apelem o niezapomnienie. Piękny debiut, niełatwy emocjonalnie, na zawsze pozostanie w pamięci.

Szesnastoletnią Hanę i dziewięcioletnią Emiko poznajemy na jednej z plaż wyspy Czedżu, latem tysiąc dziewięćset czterdziestego trzeciego roku. Ich matka to haenyeo, kobieta morza, nurkująca głęboko na dno morza w poszukiwaniu słuchotek, ślimaków, ośmiornic czy jeżowców. Hana jest dumna, że kontynuuje rodzinną tradycję kobiet. Wpajaną ma konieczność dotrzymywania obietnicy, opiekowania się siostrą, kiedy tej zagraża niebezpieczeństwo ze strony japońskiego żołnierza ratuje ją poświęcając siebie. Trafia do niewoli i zaczyna się jej koszmar, przy przetrwaniu trzymają ją jedynie okruchy wspomnień ze szczęśliwych czasów dzieciństwa. Ale także Emiko zmaga się przez całe życie ze stratą siostry, nękającymi wspomnieniami, wyrzutami sumienia i poczuciem winy. Poszukując spokoju i ukojenia odważa się na wpuszczenie bolesnej przeszłości w myśli, gesty i słowa. Oddzielne opowieści sióstr przedzielone niemal siedmioma dekadami.

5/6 - koniecznie przeczytaj
literatura współczesna, 412 stron, premiera 06.03.2018, tłumaczenie Janusz Ochab
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka.