[PRZEDPREMIEROWO]
MILOŠ DOLEŽAL
"Nigdy bym się tego po nim nie spodziewała... Był niezwykle miły. Że mój mąż mógł tak torturować ludzi, to, przepraszam, nigdy nie przyszło mi do głowy... ze wszystkimi się dogadywał."
Książka utrwala w refleksjach czytelnika smutny obraz odejścia od człowieczeństwa, dojścia do pierwszego głosu mrocznej natury ludzkiej, pogrążenia w mroku zwykłej jednostki, odebrania życia innym w imię partykularnych celów. Wobec aktów perfidnej i wyrafinowanej zdrady nie ma innego sądu niż krytyczny i potępiający, nawet gdy w tle odzywa się chęć przeżycia, zapewnienia bezpieczeństwa bliskim, strach przed przełożonymi.
Nikt z nas do końca nie wie, jak postąpiłby w sytuacji trzech przywołanych postaci, po której stronie opowiedziałby się, może jedynie przypuszczać. Liczy na to, że wybrałby słuszną drogę prowadzącą w humanitarnym kierunku, poszanowaniu praw, godności i sprawiedliwości. Jednak czynów kolaboracji z niemieckimi siłami dopuszczali się zwykli ludzie, z całkiem znanymi nam marzeniami, otoczeni rodziną, przyjaciółmi, znajomymi, sąsiadami. Co spowodowało, że dokonali haniebnych wyborów, niemoralnych akceptacji, nikczemnych aktów, nieodwracalnych strat? Co więcej, okazali się bardziej brutalni niż ci, dla których zdradzili ojczyznę, kolegów, całą wieś. Krawiec z syndromem donosicielstwa, żandarm z obojętnością wobec masowych morderstw, spadochroniarz z urządzanymi zasadzkami na kolegów. Jednoznaczność zeznań świadków, ewidentna wina utrwalona w archiwalnych dowodach, brak usprawiedliwienia dla upodlania innych.
Miloš Doležal stosuje oszczędny styl narracji, nie ma barwnych opisów a surowe fragmentaryczne przytaczanie faktów. Przejrzyste ukazanie prawdziwego oblicza ludzkiej potworności, trwałych zmian w sercach i umysłach niezdolnych do empatii, poczucia winy i wyrzutów sumienia. Portret trzech osób, które z pełną świadomością posyłały innych na śmierć, wykluczały się ze wzorców honoru, wątpliwie broniły wypaczonego sumienia, prymitywnie przesuwały granicę dobra i zła. Konfidencka natura przesłoniła im wszystko. Z drżeniem trwogi oglądałam fotografie i dokumenty, na zdjęciu, na zewnątrz, człowiek jak każdy inny, często ujmujący powierzchownością, w historii, wewnątrz, zgniły owoc. Dobrze, że powstają takie publikacje, w tej odsłonie to czeskie głosy, świadectwa zbrodni i konfrontacji z bolesną przeszłością, bolesne przestrogi przed powtórką.
4/6 - warto przeczytać
literatura faktu, historia, 224 strony, premiera 15.03.2021 (2019), tłumaczenie Zofia Bałdyga
Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Uniwersytetu Jagiellońskiego.
II wojna, obozy, nazizm lubie te tematy,a szczegolnie dwoistosc postaci w tqmtych czasach. Chetnie przeczytam
OdpowiedzUsuńTematyka jest niezwykle ciekawa i zawsze można dowiedzieć się czegoś nowego.
UsuńNie za często sięgam po literaturę faktu, ale może się skuszę.
OdpowiedzUsuńNie jestem pewna, czy ten oszczędny styl narracji przypadnie mi do gustu. Musiałabym po premierze spojrzeć na tę publikację.
OdpowiedzUsuńTeż uważam, że dobrze, że powstają takie książki. Są potrzebne.
OdpowiedzUsuńNie wykluczam lektury po premierze, może akurat wpadnie mi w ręce.
OdpowiedzUsuńKsiążka bardzo potrzebna, ale domyślam się też, że bardzo trudna dla niektórych czytelników. Sama nie wiem czy dałabym radę ją przeczytać.
OdpowiedzUsuńTej tematyki nie lubię. Nie potrafię sobie poradzić z emocjami.
OdpowiedzUsuńZdecydowanie nie jest to moja tematyka, ale jak najbardziej rozumiem chęć poznawania takich tytułów.
OdpowiedzUsuńTo na pewno bardzo ważna lektura, z którą można się zapoznać.
UsuńDobrze, że premiera już za kilka dni, bo jestem jej ciekawa.
OdpowiedzUsuńMyślę, że książka jest poruszająca, ale trudny temat, chyba bym nie dała radę przejść przez nią.
OdpowiedzUsuńKiedyś czytałem takie książki, zacząłem od Suworowa.
OdpowiedzUsuńPo taką literaturę raczej nie sięgam, ale może kiedyś się skusze
OdpowiedzUsuńNie zwróciłam na nią wcześniej uwagi w zapowiedziach, a szkoda.
OdpowiedzUsuńLektura wyjątkowa dla każdego Polaka, postaram się mieć tytuł w pamięci.
OdpowiedzUsuńNie jestem fanką takiej literatury, dlatego raczej się nie zdecyduję na tę książkę. :)
OdpowiedzUsuńto musi być naprawdę poruszająca lektura, zbyt realna niestety
OdpowiedzUsuńJeszcze rok temu czytałam wiele takich książek, bo uważam, że tak się powinno robić. Żeby pamiętać. Teraz odpoczywam od takiej lektury, ale nie zmienia to faktu, że tytuł zapisuje na przyszłość.
OdpowiedzUsuńWidziałam ją na Twoim FB i przebieram nogami, żeby ją przeczytać.
OdpowiedzUsuńTo mnie zaskoczyłaś, lubię takie książki
OdpowiedzUsuńPo przeczytaniu cytatu jawi sie straszna prawda o człowieku mającym więcej niż jedno oblicze.
OdpowiedzUsuńNie przepadam za tego typu książkami, ale tą chętnie polecę mojemu tacie
OdpowiedzUsuńBardzo lubię literaturę tego typu, przedstawiane pozycje mnie zaciekawiły :)
OdpowiedzUsuńTaką literaturę faktu sobie cenię. Muszę spytać kolaznaki czy o niej nie słyszała, ponieważ interesuje ją historia tego okresu. Może ją czytała.
OdpowiedzUsuńKsiążki jak narkotyk
Boję się takich książek. Zostają ze mną długo i dużo o nich myślę. Są trudne i ważne, ale chyba nie na tym etapie, na jakim jestem,.
OdpowiedzUsuńKsiążki historcyzne i oparte na faktach łykam z miejsca. Są przerażajaące i jednocześnie fascynujące. Bardzo są potrzebne takie ksiązki, bo pokazują nam jak okrutni potrafimy być i jak daleko jesteśmy w stanie sie posunąć by przeżyć. Kinga
OdpowiedzUsuńTo zdecydowanie książka dla mnie. Historia skrywa prze nami tyle mroku... dlatego cieszę się, że wydawane są takie tytuły, które odkrywają przed nami jej wiarygodne oblicza.
OdpowiedzUsuńCzasami historia bywa przewrotna i to bardzo dosłownie.
OdpowiedzUsuńCiekawa pozycja, muszę się nad nią pochylić.
OdpowiedzUsuń